Πανελλήνιες εξετάσεις: όταν αποφασίζουν οι «άλλοι» Έφτασε η εποχή που οι τελειόφοιτοι της Γ’ Λυκείου θα διαγωνιστούν για την είσοδό τους στην ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση. Κάνοντας έναν απολογισμό της ολοκλήρωσης της φοίτησης στη Μέση Εκπαίδευση καταλήγει κανείς σε κάποιες διαπιστώσεις. Αρχικά, ήρθε η ώρα να αποχαιρετίσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριές μας. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού όλα αυτά τα χρόνια ήταν κομβικός στο να μεταδώσει γνώσεις αλλά κυρίως στο να ενσταλάξει αξίες στα παιδιά με τις οποίες θα πορευτούν σε όλη τους τη ζωή. Πολλές φορές έχουμε παρατηρήσει ότι οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί αποτελούν σημαντικά πρότυπα για τους μαθητές, οι οποίοι εμπνέονται και είτε ακολουθούν τον επαγγελματικό δρόμο της εκπαίδευσης, είτε φροντίζουν ώστε να αξιοποιήσουν το δυναμικό, τις κλίσεις και τα ταλέντα τους με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο, όντας επιτυχημένοι επαγγελματίες όποιον δρόμο κι αν ακολουθήσουν. Υπάρχει όμως και το παρασκήνιο σε όλη αυτήν την πορεία: η διαδρομή του παιδιού μέσα από το οικογενειακό περιβάλλον και οι συνθήκες που το καθόρισαν. Δε θα πρέπει να παραβλέψουμε τη συμβολή της οικογένειας και κυρίως των γονέων, οι οποίοι στήριξαν οικονομικά και ιδιαίτερα ηθικά και συναισθηματικά το παιδί στην προσπάθειά του αυτή. Και ενώ οι περισσότεροι γονείς θα νιώσουν μια αίσθηση ανακούφισης και χαράς αν το παιδί τους πετύχει την είσοδό του σε κάποια ανώτερη ή ανώτατη πανεπιστημιακή σχολή υπάρχουν και αρκετοί γονείς που θα νιώσουν μια ματαίωση αν το παιδί δεν εισαχθεί στην πρώτη ή στις πρώτες προτιμήσεις του σύμφωνα με τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν όντως η (πρώτη) προτίμηση του μαθητή ήταν προϊόν δικής του απόφασης ή δέχτηκε πιέσεις από γονείς, εκπαιδευτικούς ή ακόμα κι αν επηρεάστηκε από τον κύκλο των φίλων του. Συνήθως οι λαοπρόβλητες ειδικότητες όπως εκείνες του γιατρού, του δικηγόρου, του αρχιτέκτονα μηχανικού απολαμβάνουν-ακόμα και σήμερα-την αναγνώριση και την επιβράβευση του κοινωνικού συνόλου, παρά τον κορεσμό και την ανεργία. Σε ένα κάπως παρεμφερές πλαίσιο κινήθηκε πριν κάποια χρόνια και το επάγγελμα του δασκάλου/νηπιαγωγού, μόνο που σε αυτήν περίπτωση το κίνητρο δεν ήταν τόσο το γόητρο όσο η άμεση επαγγελματική αποκατάσταση με διορισμό στο Δημόσιο. Τι παρατηρούμε και στις δύο αυτές περιπτώσεις; Ότι μαθητές και μαθήτριες με υψηλή βαθμολογία και απόδοση ΠΡΕΠΕΙ οπωσδήποτε να δηλώσουν σχολές πουπολλοί/πολλές-ούτε θέλουν ούτε διαθέτουν τις απαραίτητες κλίσεις, δεξιότητες ούτε καν την ανάλογη ιδιοσυγκρασία… Το αποτέλεσμα αυτής της τάσης είναι το εκπαιδευτικό μας σύστημα να παράγει ανθρώπους δυστυχισμένους και αποτυχημένους στο γεμάτο «γόητρο» επάγγελμά τους. Αυτή η κατάσταση ζημιώνει το κοινωνικό σύνολο καθώς, για παράδειγμα, μια απόφοιτη παιδαγωγός που διάλεξε το επάγγελμά της χωρίς ούτε να το θέλει ούτε να της ταιριάζει αλλά-δυστυχώς-μόνο με γνώμονα την άμεση επαγγελματική αποκατάσταση, πολύ πιθανόν να αποτύχει να επικοινωνήσει κατάλληλα με τους μαθητές/ τις μαθήτριές της. Και επειδή μιλάμε για λειτουργήματα (το ίδιο ισχύει και για όλα τα επαγγέλματα υγείας/πρόνοιας), ένας λόγος παραπάνω είναι η επιλογή να γίνεται ενσυνείδητα και με βάση το ουσιαστικό «θέλω» αλλά και το «μπορώ» του εφήβου. Αυτός λοιπόν είναι ο ρόλος του Συμβούλου επαγγελματικού προσανατολισμού: Να εκμαιεύσει από τον νεαρό συμβουλευόμενο τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντά του καθώς και να αποσαφηνίσει τις δυνατότητές του σε μια ρεαλιστική βάση. Τότε πραγματικά ο μελλοντικός φοιτητής θα είναι και παραγωγικός και αργότερα και ευτυχισμένος στην επαγγελματική-και όχι μόνο-ζωή του. Θα πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι να αφήσουμε τα παιδιά να αποφασίσουν μόνα τους ή έστω με μια ελάχιστη καθοδήγηση, ώστε και εκείνα κι εμείς να έχουμε πάρει τη σωστή απόφαση και στο τέλος κανείς να μην μπορεί νε επιρρίψει ευθύνες ότι αποφάσισε «άλλος» ή «άλλοι»…
