Επιλογή επαγγέλματος: Μια απόφαση ζωής
Η διαδικασία του επαγγελματικού προσανατολισμού είναι μια συνεχιζόμενη προσπάθεια που εστιάζει :
⌾ στις κλίσεις,
⌾ τα ενδιαφέροντα αλλά και
⌾ τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες κάτω από τις οποίες ζει και αναπτύσσεται ο έφηβος.
Πολλά είναι τα ερωτήματα που εγείρονται γύρω από αυτό το πολύ σημαντικό ζήτημα. Για παράδειγμα:
Ποιες σπουδές να ακολουθήσουν τα παιδιά μας ώστε να εξασφαλίσουν ένα σίγουρο επαγγελματικό μέλλον; Ποια είναι τα ωφελήματα που θα έχουν από την άσκηση ορισμένου επαγγέλματος; Ποια εκπαιδευτική αρχικά και επαγγελματική αργότερα κατεύθυνση προσφέρει τις καλύτερες προοπτικές εργασίας και μπορεί να εξασφαλίσει την επιθυμητή απασχόληση, σιγουριά και βεβαιότητα για το μέλλον; Με ποιο τρόπο και σε ποιο βαθμό θα μπορούν οι γονείς να ανταποκριθούν στις δαπάνες και τις λοιπές θυσίες που απαιτούν οι σπουδές για ορισμένα επαγγέλματα και η προετοιμασία για την άσκησή τους;
Σημαντικό ρόλο στην επιλογή επαγγέλματος διαδραματίζει και η γνώση μία ή περισσότερων ξένων γλωσσών. Εκτός από τις παραδοσιακά γνωστές ξένες φιλολογίες (Αγγλική, Γαλλική, Γερμανική, Ιταλική και Ισπανική)¨-όπου εξετάζεται το αντίστοιχο ειδικό μάθημα- απαιτείται εξέταση σε ένα από τα ειδικά μαθήματα ξένων γλωσσών (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά Ιταλικά) για την εισαγωγή στις παρακάτω πανεπιστημιακές σχολές:
⦿ Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά
⦿ Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας,
⦿ Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου
⦿ Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου
⦿ Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
⦿ Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
⦿ Τμήμα Διοίκησης Τουρισμού του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
⦿ Τμήμα Διοίκησης Τουρισμού του Πανεπιστημίου Πατρών
⦿ Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
⦿ Ανώτερη Σχολή Τουριστικής Εκπαίδευσης Ρόδου
⦿ Ανώτερη Σχολή Τουριστικής Εκπαίδευσης Κρήτης
Για το Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου απαιτείται η εξέταση σε δύο από τις εξής ξένες γλώσσες: Αγγλική, Γαλλική, Γερμανική.
Άλλα ξενόγλωσσα τμήματα είναι Ρώσικης Γλώσσας και Φιλολογίας και Σλαβικών Σπουδών Αθήνα (Ε.Κ.Π.Α.) ,το Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (όπου διδάσκονται Τούρκικα, Ρώσικα, Σέρβικα, Βουλγάρικα, Ρουμάνικα), καθώς και το τμήμα Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών( Ε.Κ.Π.Α)
Οι απόφοιτοι των ξενόγλωσσων τμημάτων μαθαίνουν γλώσσες αιχμής. Εκμεταλλευόμενοι το ευρύ φάσμα γνώσεων τους σε γλωσσικό και πολιτισμικό επίπεδο, μέσω μεταπτυχιακής εξειδίκευσης, μπορούν να διεκδικήσουν την είσοδό τους σε άλλους επαγγελματικούς κλάδους, όπως ο τουρισμός και η διοίκηση επιχειρήσεων. Άλλοι τομείς που θα μπορούσαν να απασχοληθούν είναι η διπλωματία και η εκπαίδευση
Κάποιες ειδικότητες ωστόσο μπορούν να μεταστραφούν, με κατάλληλη μετεκπαίδευση, σε άλλα επαγγέλματα όπως αυτά των δημοσίων σχέσεων, του τουρισμού, της διοίκησης επιχειρήσεων, κλπ. Από προσωπική εμπειρία, μπορώ να καταθέσω ότι ως απόφοιτος Αγγλικής Φιλολογίας (θεωρητικής κατεύθυνσης) έχω εργαστεί στις δημόσιες σχέσεις, σε έναν τομέα δηλαδή που, εκτός του επικοινωνιακού του χαρακτήρα, απαιτούσε και άριστη γνώση ξένων γλωσσών.
Επίσης, με τις μεταπτυχιακές μου ειδικεύσεις στράφηκα στον τομέα της συμβουλευτικής (παιδο) ψυχολογίας, κάτι που σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα θα έχει πολύ θετικές προοπτικές σε βάθος χρόνου καθώς τόσο η ψυχολογία όσο και η ειδική διαπαιδαγώγηση είναι επιστημονικά πεδία, που συνταιριάζουν τις προσωπικές μου κλίσεις και δεξιότητες με τις αυξανόμενες αντίστοιχες ανάγκες του πληθυσμού. (πχ μαθησιακές δυσκολίες, ΑΜΕΑ, κλπ).
O ρόλος του συμβούλου επαγγελματικού προσανατολισμού είναι διττός καθώς θα πρέπει να είναι ο μεσολαβητής μεταξύ γονέα και εφήβου με απώτερο σκοπό την όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική διεκπεραίωση της επαγγελματικής συμβουλευτικής. Και οι γονείς χρειάζονται βοήθεια και αφύπνιση ώστε να κατανοήσουν ότι τον τελευταίο λόγο σε αυτή την κομβική απόφαση την έχει το παιδί. O σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού θα πρέπει να κερδίσει ΚΑΙ την εμπιστοσύνη των γονέων ώστε εκείνοι πιθανόν να αναθεωρήσουν τις όποιες επιφυλάξεις και αντιρρήσεις για την απόφαση του εφήβου. Η οικογένειας και κυρίως οι γονείς στηρίζουν οικονομικά και ιδιαίτερα ηθικά και συναισθηματικά το παιδί στην προσπάθειά του αυτή στην εν γέν
ει εκπαιδευτική διαδικασία. Όμως κατά κανόνα πολλοί γονείς είναι παρεμβατικοί και ενίοτε καταπιεστικοί, ακόμα-δυστυχώς.
Αυτός λοιπόν είναι ο ρόλος του Συμβούλου επαγγελματικού προσανατολισμού: Να εκμαιεύσει από τον νεαρό συμβουλευόμενο τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντά του καθώς και να αποσαφηνίσει τις δυνατότητές του σε μια ρεαλιστική βάση. Τότε πραγματικά ο μελλοντικός φοιτητής θα είναι και παραγωγικός και αργότερα και ευτυχισμένος στην επαγγελματική-και όχι μόνο-ζωή του. Θα πρέπει οι γονείς να αφήσουν τα παιδιά να αποφασίσουν μόνα τους ή έστω με μια ελάχιστη καθοδήγηση, ώστε να πάρουν τη σωστή απόφαση και στο τέλος κανείς να μην μπορεί νε επιρρίψει ευθύνες ότι αποφάσισε «άλλος» ή «άλλοι».
Ο σύμβουλος θα πρέπει να κάνει επίκληση ΚΑΙ στο αξιακό σύστημα των γονέων με το να τους τονίσει την αξία και τα χαρακτηριστικά ενός δημοκρατικού γονέα που σέβεται τις αποφάσεις του παιδιού και Το αποδέχεται ΌΠΩΣ είναι ΚΑΙ ΌΧΙ όπως θα ήθελε να είναι .Ως προσωποκεντρικός –κατ’εξοχήν –σύμβουλος θα πρέπει ο ίδιος ο ειδικός να είναι πρότυπο δημοκρατίας και ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ με αξίες που ενσταλάζουν Ενσυναίσθηση και Άνευ όρων αποδοχή.
Αν το πνεύμα της εποχής επιτρέπει και την επίτευξη των στόχων, η εκπλήρωση του ονείρου ίσως δεν είναι τόσο δύσκολη ούτε τυχαία. Το έχουμε ξαναπεί, τότε η μόνη δόκιμη απάντηση του «επαγγελματικού εγώ» του προσώπου θα είναι «Ευτυχισμένος-η»…
Πηγές
Δημητρόπουλος, Ε. (2004). Η Επαγγελματική Ανάπτυξη του Ατόμου και οι Σχετικές Θεωρίες. Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός Συλλογικό έργο (Επιμέλεια Μ.Κασσωτάκης), Αθήνα: Δάρδανος σσ. 101-166
Κατσανέβας, Θ (2009). Ο Χρυσός Κανόνας για επιλογές σταδιοδρομίας. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη
Κότιος, Κ. (2021) Σπουδές με Μέλλον 2021, Αθήνα: Labora